Ιανουάριος 2021 - LIFE RE-WEEE

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Το Έργο LIFE RE-WEEE αποσκοπεί στην πρόληψη δημιουργίας Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) και σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, αναπτύχθηκαν υποδομές διαλογής/ταξινόμησης και προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση ΑΗΗΕ, καθώς επίσης διεξήχθησαν δράσεις που απευθύνονται στο κοινό, για την προώθηση κουλτούρας πρόληψης παραγωγή αποβλήτων. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ανάπτυξη διαδικτυακής πλατφόρμας Re(W)eee για ανταλλαγή ή δωρεά Συσκευών, στην οποία έχουν πρόσβαση πολίτες και κοινωνικές επιχειρήσεις, καθώς επίσης και τη διοργάνωση εκδηλώσεων επισκευής, «Repair Cafés», για την επισκευή και επίδειξη τρόπου επισκευής βλαβών σε μικροσυσκευές των πολιτών.

Β) Καλές πρακτικές

Κατά την υλοποίηση του έργου LIFE RE-WEEE οι καλές πρακτικές που προέκυψαν αναφέρονται στην μείωση παραγωγής ΑΗΗΕ, καθώς και την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση. Πιο συγκεκριμένα:

• Ανάπτυξη υποδομών προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση ΑΗΗΕ (Κέντρα Διαλογής και Ταξινόμησης – ΚΔΤ) στις 2 μεγαλύτερες περιφέρειες (Αττική και Κεντρική Μακεδονία) για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οι οποίες λειτουργούν βάσει δύο διαφορετικών μοντέλων. Το ΚΔΤ Αττικής (ECORESET Α.Ε) λειτουργεί από ιδιωτική εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται παράλληλα σε άλλες εργασίες διαχείρισης (μονάδα επεξεργασίας ΑΗΗΕ), ενώ το ΚΔΤ Κεντρικής Μακεδονίας (ΧΕΡΜΕΣ ΙΚΕ) λειτουργεί βάσει μοντέλου «ΣΔΙΤ» (Σύμπραξη Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα) σε συνεργασία με το Δ. Ωραιοκάστρου, για την παροχή των υποδομών και του εξοπλισμού.
• Ανάπτυξη τεχνικών προδιαγραφών για όλα τα στάδια διαχείρισης των ΑΗΗΕ, με στόχο τη μεγιστοποίηση της δυναμικότητας επαναχρησιμοποίησής τους, καθώς και την εξασφάλιση της ποιότητας του Επαναχρησιμοποιούμενου Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΕΗΗΕ) όταν διατίθεται την αγορά.
• Ανάπτυξη οδηγών προς stakeholders (κυρίως Δήμους και Retailers) για εφαρμογή ορθών πρακτικών συλλογής ΑΗΗΕ και αύξηση δυναμικότητας της επαναχρησιμοποίησης τους.
• Πιλοτική εφαρμογή μεθόδων «διαλογής στην πηγή» ΑΗΗΕ, εξασφαλίζοντας την ορθότερη συλλογή ΑΗΗΕ που καθοδηγούνται στα ΚΔΤ και αυξάνοντας το δυναμικό επαναχρησιμοποίησής τους.
• Ανάπτυξη Οδηγών για τους πολίτες με συμβουλές επέκτασης του χρόνου ζωής των συσκευών τους, καθώς και τρόπους επισκευής τους σε περίπτωση απλών βλαβών.
• Διοργάνωση εκδηλώσεων επισκευής μικροσυσκευών και ανάπτυξη πλατφόρμας ανταλλαγής/δωρεάς συσκευών για μείωση παραγωγής αποβλήτων και ανάπτυξη κουλτούρας επισκευής και πρόληψης.
• Ανάπτυξη μεθοδολογίας και εργαλείου μέτρησης της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση ΑΗΗΕ με στόχο την κοινή εφαρμογή και μέτρηση της επαναχρησιμοποίησης σε κράτη μέλη της ΕΕ.

Γ) Αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση του έργου LIFE RE-WEEE και την αξιολόγηση των παραδοτέων, αξίζει να σημειωθούν τα παρακάτω σημαντικά ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα:

• Έως τη λήξη του έργου, και συνολικά 1,5 χρόνο από την έναρξη λειτουργίας των ΚΔΤ, υποβλήθηκαν σε διαδικασίες οπτικού ελέγχου περίπου 5.000 τόνοι ΑΗΗΕ, με αποτέλεσμα περίπου η μισή ποσότητα (2.350 τόνοι) να οδηγηθεί σε περαιτέρω εργασίες «προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση». Οι 416 τόνοι (18%) από αυτούς που έχουν υποστεί οπτικό έλεγχο, έχουν περάσει επιτυχώς όλες τις εργασίες «προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση» και αποτελούν ΕΗΗΕ, ενώ 106 τόνοι (3.169 τεμάχια) έχουν ήδη πωληθεί στην ελληνική και διεθνή αγορά. Ο μη ΕΗΗΕ έχει οδηγηθεί στις μονάδες επεξεργασίας με τις οποίες συνεργάζεται η «Ανακύκλωση Συσκευών» για άλλες εργασίες ανακύκλωσης/ανάκτησης.
• Αξίζει να σημειωθεί ότι πολύ υψηλό δυναμικό επαναχρησιμοποίησης παρουσιάζει ειδικός εξοπλισμός, όπως POS, ΑΤΜ, καθώς και ΙΤ εξοπλισμός και συγκεκριμένα laptop και tablet.
• Σημαντική είναι και η κοινωνική συμβολή του έργου μέσα από τη λειτουργία των ΚΔΤ, όπου το 5% της συνολικής ποσότητας ανά τεμάχιο που έχει ήδη διατεθεί στην αγορά, έχει δωρισθεί σε σχολεία και οργανισμούς που χρήζουν βοήθειας, λόγω της αυξημένης ανάγκης για τηλεκπαίδευση και τηλεργασία.
• Οι ανωτέρω ποσότητες προέκυψαν έως τη λήξη του έργου, ενώ τα δύο ΚΔΤ θα συνεχίσουν να λειτουργούν για τουλάχιστον 5 έτη συνολικά με τη χρηματοδότηση της «Ανακύκλωση Συσκευών» και στο πλαίσιο του επιχειρησιακού πλάνου της εταιρείας, ενώ θα συνεχίσει η συλλογή δεδομένων από τις δύο μονάδες.
• Οι υποδομές ΚΔΤ που αναπτύχθηκαν μπορούν να αποτελέσουν βασικό πυλώνα στις διαδικασίες «προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση» των ΑΗΗΕ προς επίτευξη των εθνικών στόχων με την ένταξή τους στο συνολικότερο σχεδιασμό υποδομών διαχείρισης αποβλήτων. Παράλληλα μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για τη δημιουργία αντίστοιχων κεντρικών υποδομών σε άλλες Περιφέρειες (ανάλογα με τα Τοπικά Σχέδια ΔΣΑ των ΟΤΑ) ή/και κάποια από τα στοιχεία λειτουργίας τους να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη παρόμοιων υποδομών σε μικρότερη κλίμακα π.χ. σε Κέντρα Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ) που θα δημιουργηθούν από τους ΟΤΑ σύμφωνα με επικείμενες Νομοθετικές Διατάξεις.
• Οι τεχνικές προδιαγραφές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Έργου, για όλα τα στάδια λειτουργίας των ΚΔΤ αλλά και τα υπόλοιπα στάδια διαχείρισης των ΑΗΗΕ με στόχο την βέλτιστη ποιοτικά διαδικασία διαχείρισης (στάδια συλλογής μεταφοράς, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση) μπορούν να αποτελέσουν βάση με πιθανή ενσωμάτωση και στην κείμενη Νομοθεσία, ως υποχρεωτικό πρότυπο διαχείρισης σύμφωνα με τις διαδικασίες τυποποίησης του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ).
• Συνυπολογίζοντας τα παραπάνω, το έργο LIFE RE-WEEE μπορεί να αποτελέσει βάση για την εφαρμογή της Στρατηγικής Κυκλικής Οικονομίας που έχει τεθεί από την ΕΕ με ιδιαίτερη προτεραιότητα στις δράσεις για τη διαχείριση του ΗΗΕ και των ΑΗΗΕ.
• Το έργο φιλοδοξεί να συμβάλλει με συγκεκριμένες δράσεις και προτάσεις στις παραπάνω κατευθύνσεις αλλά και ειδικότερα να στις δράσεις του LIFE-IP CEI-Greece «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα», πάντα στις επιταγές του νέου εγκεκριμένου ΕΣΔΑ 2020-2030, που περιλαμβάνει όλες τις σχετικές προβλέψεις για την επαναχρησιμοποίηση και για δράσεις σχετικά με την κυκλική οικονομία.